خواص زیتون: (هر آنچه از فواید و خاصیت زیتون و روغن زیتون باید بدانید)

مقدمه ای بر فواید زیتون برای انسان:

خواص زیتون، میوه‌ ای کوچک و بیضی شکل، متعلق به خانواده‌ ای از میوه‌ها به نام drupes و با هسته‌ ای سخت و غیر قابل خوردن که به طور سنتی در منطقه مدیترانه و همچنین کالیفرنیا رشد می‌کند و به خواص و فواید بی‌ شمارش، مشهور است. زیتون (olive)؛ یکی از نوستالژی ترین درختان زراعی دنیا و در دسته «میوه‌های سنگی» قرار دارد که عنصری مهم در غذاهای سنتی مدیترانه‌ای یاد می‌شود، البته امروزه در سراسر جهان رشد نموده و مصرف می‌گردد.

عطر و طعم خوش، پیچیده و اغلب نمکی و خواص زیتون، آن را به میوه‌ای محبوب تبدیل کرده که علاوه بر طعم عالی، دارای مزایای بسیاری برای سلامتی و درمان بیماری‌های گوناگون است! تخمین زده می‌شود که در حدود نود درصد از زیتون‌ های تولید شده در سراسر دنیا برای بهره مندی از روغن زیتون استفاده می‌شوند، و مابقی آن به صورت مستقیم مورد استفاده قرار می گیرد.

به گفته مورخان، نزدیک به 8000 سال است که درخت زیتون وجود دارد و کشت آن در ایران به 2000 هزار سال قبل برمی‌گردد. درخت زیتون، یکی از نمادهای کهن که در مورد ثروت مندی، شکوه و عظمت و صلح و آشتی در پرچم سازمان ملل قرار گرفته است.

درخت زیتون  یکی از کهن ترین درختان شناخته شده در جهان و بومی شرق مدیترانه است که قبل از توسعه زبان نوشتاری، رشد کرده و از جمله گیاهانی است که در ادبیات بیشتر به آن پرداخته شده است. شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید برای بهتر درک شدن خواص زیتون، هومر از فراورده آن یعنی روغن زیتون لقب طلای مایع را داده است.

راهنمای خرید نهال گردو پربار

زیتون چگونه رشد می‌کند؟

درختان زیتون در مناطق ساحلی با تابستان‌ های طولانی و گرم و زمستان‌های معتدل و مرطوب مانند مناطق مدیترانه، در شمال قاره ی آفریقا، جنوب شرقی آسیا، کشور شرقی چین، اسکاتلند و شرق استرالیا، بهترین رشد را دارند.

حدود 5 سال طول می‌ کشد تا میوه‌ های درخت زیتون به بار بنشیند. محصولات جوان و سبز رنگ زیتون، روی شاخه‌ های درخت اولئا اوروپا Olea europaea رشد می‌کنند و پایان فصل تابستان به مرحله برداشت می‌رسد. رنگ آن در طول فرایند رسیدن آهسته تیره شده و پاین فصل پاییز، سبز تیره می‌شود.

به لحاظ ظاهر، درختان زیتون سنگی تلخ، با یکدیگر تفاوت قابل توجه ای دارند و از سایز درختچه‌ای تا درختان بلند به ارتفاع 10 متر در آن‌ها دیده می‌شود که نمادی از قدرت، طول عمر و پیری است.

درخت‌های زیتون هزار ساله!

جالب است بدانید اولین زیتون‌ ها از یک بوته رشد کردند. بنابراین وقتی آشوری‌ ها متوجه شدند که می‌توان از خواص زیتون، روغنی خوش طعم به دست آورد، تصمیم گرفتند آن را کشت کنند. سرانجام این درخت شکوفا و به درخت محبوبی تبدیل شد که امروزه می‌شناسیم.

اگرچه درخت زیتون، بسیار کند رشد می‌کند و نیاز به کشت دقیق دارد، اما عمر طولانی آن، به نسل‌های زیادی میوه می‌دهد. شگفت‌آور است که هنوز در بسیاری از نقاط جهان، درختانی با قدمت بیش از هزار سال وجود دارند.

گونه‌های متفاوت زیتون:

سابقه چند هزار ساله کاشت درخت زیتون، به وجود انواع مختلف آن قطعیت می‌بخشد. بر اساس برخی برآوردها، وجود بیش از 500 گونه از زیتون در سراسر جهان، آن را به یکی از پرآوازه‌ ترین میوه‌ها تبدیل کرده که در کتاب‌های مذهبی درباره آن نوشته شده و توسط فیلسوفان، شاعران و نویسندگان نیز تحسین شده است.

اگرچه ممکن است این میوه به لحاظ شکل، رنگ و اندازه متفاوت باشد اما خواص زیتون، و مواد مغذی موجود در آن‌ها تفاوتی ندارد و تنها ذائقه و سلیقه افراد در انتخاب نوع آن مؤثر است.

• زیتون سبز: زیتون سبز، شاید معروف ترین نوع در ایران و جهان باشد که در درمان کلسترول و فشار خون، رماتیسم، تب، رفع قولنج، کاهش یبوست و مقابله با کرم معده موثر است.
• زیتون سیاه: زیتونی که بر خلاف تصور، حاصل رسیدن کامل نوع سبز نیست بلکه به صورت ژنتیکی سیاه بوده و برای رشد باید به شرایط آب و هوایی مورد نظر را جهت پرورش آن تامین نمود؛ به همین دلیل در کشور ما قابل کاشت نیست. اسپانیا و ایتالیا از تولیدکنندگان اصلی زیتون سیاه هستند. به لحاظ خواص، خواص زیتون سیاه تفاوتی با سبز ندارد و تنها طعم و بوی قوی‌تر دارد.
• زیتون سیاه فراوری شده: گاهی مواقع به دلیل هزینه زیاد و سود اقتصادی اندک، واردات زیتون سیاه اصل امکان پذیر نیست و به همین دلیل، زیتون سبز را در ترکیب با مواد شیمیایی به رنگ سیاه در می‌آورند که به دلیل فرآوری با ماده های آهن دار، خاصیت زیتون را دارا نیست و بهتر است از مصرف آن به ویژه توسط بانوان باردار، کودکان و افراد بیمار خودداری شود.

خواص زیتون سبز در مقابل فواید زیتون سیاه:

آیا زیتون سیاه مفیدتر است یا سبز؟  انواع مختلفی از زیتون وجود دارد و برخی تفاوت‌ های تغذیه‌ ای نیز وجود دارد. اما برخی ترکیبات مغذی اصلی مانند چربی‌های تک اشباع نشده، مس، ویتامین E، کلسیم، ویتامین A در هر دو نوع ثابت باقی می‌ماند.

اما اگر به تفاوت‌ های تغذیه‌ ای نگاه کنیم باید بگوییم که زیتون‌های سبز، نسبت به نوع سیاه، از میزان نمک و در نتیجه سدیم بیشتری برخوردار هستند؛ اما اگر نوبت به انتخاب طعم برسد، زیتون سبز طرفدار بیشتری دارد و زیتون‌ های سیاه اغلب برای تزئین پیتزا و یا تهیه سس پاستا مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مطالعه مقاله خواص میوه

خواص زیتون برای سلامتی:

یک مطالعه روی حیوانات ثابت کرده است که ترکیبات موجود در خواص زیتون پرفایده (به ویژه هیدروکسی تیروزول و تیروزول)، مانع از دست دادن تراکم معدنی استخوان و در نتیجه پوکی استخوان می‌شود. از آنجا که زیتون سیاه حاوی مقادیر زیادی هیدروکسی تیروزول و تیروزول است، تصور می‌شود که رقم سیاه بیشتر از سبز برای استخوان مفید می باشد.

ویتامین‌ ها وآنتی اکسیدان‌ های موجود در زیتون ممکن است فواید مهمی برای سلامتی داشته باشند. به عنوان مثال، برخی مطالعات نشان داده‌اند که خوردن زیتون ممکن است از پوکی استخوان، که در آن استخوان‌ها شکننده یا ضعیف می‌شوند، محافظت کند.

از  خواص زیتون برای قلب غافل نشوید!

وقتی رادیکال‌ های آزاد کلسترول را اکسید می‌ کنند، رگ‌ های خونی آسیب می‌ بینند و چربی جمع شده در عروق امکان دارد منجر به حمله قلبی شود. مواد مغذی آنتی اکسیدان موجود در زیتون، مانع از اکسیداسیون کلسترول شده و در نتیجه از بیماری‌های قلبی ـ عروقی جلوگیری می‌ کند. چربی زیتون، چربی غیر اشباع سالم است که خطر تصلب شرایین را کاهش و کلسترول مفید را برای بدن افزایش می دهد.

خاصیت زیتون در سلامت دستگاه گوارش:

مصرف مکرر ویتامین E و چربی‌ های اشباع نشده در زیتون، میزان ابتلا به سرطان روده را کاهش می‌دهد. کارایی این ویتامین ها و ارزش غذایی این است که موجب پیشگیری از سرطان روده می شود. عملکرد مراقبتی روغن زیتون بر زخم معده و ورم معده نیز تأثیر مفیدی دارد. روغن زیتون در مقایسه با داروهای تجویزی، ترشحات صفرا و هورمون‌های لوزالمعده را بسیار آسان تر کرده و در نتیجه میزان بروز سنگ کیسه صفرا را کاهش می‌دهد.

خواص زیتون در کاهش خطر ابتلا به سرطان:

خواص زیتون؛ در تأمین سلامتی، متعدد و مختلف است. مطالعات اپیدمیولوژیک نشان داده است که شیوع سرطان‌های خاص در مدیترانه کمتر از مناطق دیگر مانند ایالات متحده است. علت را شاید بتوان به رژیم‌ های غنی از این ماده غذایی، مربوط دانست که حاوی ترکیب اولئوکانتال است و در از بین بردن سلول‌های سرطانی به ویژه سرکوب سلول‌های سرطانی سینه مؤثر است.

فواید زیتون در تأمین سلامت پوست:

زیتون منبع عالی ویتامین E است که به عملکرد سلول‌ ها، سیستم ایمنی بدن و سلامت پوست مراقبت می کند. ویتامین E موجود در آن، از پوست در مقابل اشعه ماوراء بنفش محافظت می‌کند، بنابراین ابتلا به سرطان پوست و پیری زودرس را کاهش می‌دهد.

خواص زیتون باعث ترشح هورمون تستوسترون می‌شود:

زیتون و به ویژه نوع سیاه آن، دارای مقدار مناسبی از اسیدهای چرب یا همان امگا 3 می باشد که هورمون تستوسترون را تحریک می‌کند. ترشح این هورمون تستوسترون ، باعث افزایش باروری و میل جنسی مردان، تقویت اسپرم‌ها و سالم‌تر شدن آن‌ها می‌شود.

فواید زیتون در تنطیم سطح قند خون:

دیابت یکی از شایع‌ ترین بیماری‌ هایی است که بر اعصاب تأثیر می‌گذارد. روغن زیتون توانایی تنظیم سطح قند خون را دارد که باعث افزایش سلامت جنسی و باروری می‌شود.

زیتون منبعی کامل از آهن:

زیتون سیاه دارای مقدار زیادی آهن است. توانایی گلبول‌ های قرمز در حمل اکسیژن به سراسر بدن به دلیل وجود آهن در خون است. آهن نقش مهمی در تولید انرژی دارد و از همه مهمتر، عملکرد مناسب سیستم ایمنی بدن به میزان کافی آهن بستگی دارد.

خواص زیتون در سلامت چشم:

یک فنجان زیتون، حاوی ده درصد از مقدار ویتامین A توصیه شده روزانه است که برای سلامت چشم بسیار مهم است و چشم را قادر می‌سازد تا روشنایی و تاریکی را بهتر از یکدیگر تشخیص دهد؛ در نتیجه دید در شب را بهبود می‌دهد.

خواص زیتون در سم زدایی از بدن:

وجود مقدار فراوان «پتاسیم» در زیتون، قدرت عضلانی و انرژی بدن را افزایش داده و میزان ترشحات غدد داخلی را تنطیم می‌کند. یکی از عملکردهای پتاسیم، سم زدایی و پاک کردن کبد از اوره و اسید اوریک است و همچنین می‌تواند قدرت دفع کلیه‎ها را افزایش دهد.

آیا خوردن زیتون به میزان زیاد، مضر است؟

اکنون که فواید زیتون، برای سلامتی را درک کردیم، این سؤال پیش می‌آید که آیا خوردن این میوه مضرات خاصی به همراه دارد؟

بعضی خواص مواد غذایی مانند خواص زیتون؛ حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هستند که به آن‌ها «چربی سالم» می‌گویند و برای سلامت قلب و حتی بهبود آرتریت روماتوئید مفید است. اما خوردن زیتون، در واقع خوردن ماده غذایی فرآوری شده و بسته بندی شده است. یک عدد زیتون، 110 میلی‌ گرم سدیم دارد که در نگاه اول شاید مهم نباشد؛ اما باید توجه داشت که تعداد کمی از افراد، فقط یک دانه زیتون می‌خورند و اصولاً هنگام صرف آن تعداد بیشتری خورده می‌شود، در حالی که حداکثر میزان مصرف سدیم برای یک فرد بزرگسال 2300 میلی گرم است.

بنابراین اگر مشکلاتی مانند نارسایی احتقانی قلب دارید یا از رژیم غذایی کم سدیم پیروی می‌کنید، حتماً مراقب باشید و زیتون کم سدیم را انتخاب کنید. این نوع، اغلب براق نیستند و طعم‌ و خاصیت بیشتری نیز دارند اما ممکن است گران‌تر باشند.

فواید زیتون را کجا و چگونه مصرف کنیم؟

خواص زیتون؛ طیف گسترده‌ ای از مصارف آشپزی را برای آن فراهم کرده است. زیتون را می‎توان به شکل کامل و یا به شکل بدون هسته و پر شده با مواد مخصوص، مصرف کرد و همچنین برای استفاده در غذاهایی مانند پیتزا، سالاد یا سالاد ماکارونی نیز خوشمزه است. می‌ توان آنها را به شکل پوره درآورد و برای افزودن طعمی خوش به سایر غذاها استفاده کرد. همچنین معمولاً به عنوان چاشنی مارتینی‌ها و دیگر کوکتل‌های خوش طعم نیز استفاده می‌شود.

فراوری (cure) زیتون چگونه است:

اگر پس از چیده شدن زیتون، آن را در دهان قرار دهید، طعم تلخ و گس آن، ذائقه شما را آزار خواهد داد. ماده شیمیایی اولئوروپئین، موجب تلخی آن می‎شود. برای تلخی‌زدایی زیتون و قابل مصرف شدن آن، باید از طریق فرآوری یا شورکردن عمل کنیم تا پیوندهای بین اولئوروپئین و قندهای موجود در زیتون شکسته شود.

عمر مفید زیتون ‌های فرآوری شده چقدر است؟

ماندگاری زیتون‌ های کوزه ای باز نشده در آب نمک، 3 سال است. کنسروهای باز نشده به طور معمول به مدت 4 سال در قفسه نگهداری می‌شوند. پس از باز شدن کنسروها، بهتر است آن‌ها را در یخچال نگهداری کرده و ظرف 3 هفته پس از باز شدن و تا زمانی که خاصیت زیتون از بین نرفته، آن را مصرف نمایید.

واقعیت‌ های تغذیه ‌ای خواص زیتون:

هر 100 گرم فواید زیتون و برگ های آن، دارای 114 تا 150 کالری است. به عبارت دیگر، هر 9 عدد زیتون، حدود 60 کالری دارد (اگر وزن متوسط یک زیتون 5 گرم باشد) .

زیتون‌ شامل 75 درصد آب، 11 تا 15 درصد چربی و 4 تا 6 درصد کربوهیدرات و حاوی مقادیر کمی پروتئین هستند. مقادیر زیادی ویتامین و مواد معدنی نیز به شرح زیر در این میوه کوچک وجود دارد:

• ویتامین e: یکی از ویتامین هایی که به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی برای انسان بسیار مورد توجه قرار می گیرد.
• آهن: یکی از خواص زیتون، که آن را بی نظیر می کند وجود مقادیر قابل توجه از آهن می باشد که برای منتقل کردن اکسیژن مورد استفاده قرار می گیرد.
• مس: یکی از ماده هایی که برای پیشگیری از بیماری و عارضه های قلبی مورد استفاده قرار می گیرد.
• کلسیم: بسیار مقوی برای سلامت و استحکام استخوان ها می باشد.
• سدیم: زیتون به علت آنکه با نمک مزه دار می شود؛ اغلب دارای مقادیر قابل توجه ای از سدیم می باشد.
• و بسیاری از آنتی اکسیدان هایی که برای بدن مفید می باشند. از جمله خواص آن شامل: تیروزول، کورستین، هیدروکسی، سید اولئانولیک و مواد مغذی دیگر که برای سلامتی بسیار مفید می باشند.

نتیجه گیری و جمع بندی خواص زیتون:

زیتون میوه‌ای شگفت انگیز و پربرکت است که در قرآن شش بار و یکبار به صورت غیر مستقیم، نام برده شده است و همین اشاره‌ها برای درک معجزه‌گری آن کافی است. این میوه زیتون خوش خوراک و پرفایده، قادر است تغییرات بسیاری در سیستم سلامتی شما ایجاد کند. خاصیت زیتون؛ تنها به یک یا چند مورد محدود نمی‌شود و کمتر کسی پیدا می‌شود که به ارزش‌ آن برای دریافت مواد مغذی روزانه، واقف نباشد.

منابع مقاله فواید زیتون:

1. https://www.ilovelindsay.com/get-inspired/world-of- flavor/categories/olives
2. https://www.glamour.com/story/are-olives-good-for-you
3. https://www.webmd.com/diet/health-benefits-olives#1
4. https://www.glamour.com/story/are-olives-good-for-you